پروتئین ها از مهمترین ترکیبات موجود در سلول های گیاهی می باشد که در تمام واکنش های اصلی شرکت دارند. از نظر ساختمانی پروتئین ها مولکول های درشتی هستند که از پیوند کووالانسی یک سری واحدهای ساختاری به نام اسید آمینه ها تشکیل می شوند . تعداد، ماهیت و طرز قرارگرفتن این واحدها در زنجیره پروتئینی ساختار خاص و رفتار ویژه آنها را تعیین می‌کند. اسید آمینه ها که در طبیعت از چهار عنصر، کربن، اکسیژن، نیتروژن و فسفر ساخته می شود. هر کدام دارای ۲۰ نوع ساختار اختصاصی می باشند.
گیاهان برخلاف سایر موجودات می‌توانند طی فرآیند فتوسنتز عناصر اولیه کربن، اکسیژن، هیدروژن و نیتروژن را تبدیل به اسیدهای آمینه و نهایتاً پروتئین می کنند. که این پروتئین ها از لحاظ ترکیب گروهی و نوع اسید آمینه با سایر موجودات متفاوت می باشد. اسید آمینه ها در سلولهای زنده به دو فرم و آرایش وجود دارد. فرم ال و فرم دی. فرم ال که به اصطلاح اسید آمینه آزاد نیز خوانده می‌شود فرم قابل استفاده برای سلول ها می باشد. در گیاهان نیز این فرم قابلیت افزایش علائم حیاتی و میزان رشد و ثمردهی را دارد. حال اگر بتوان با ترکیبی خاص (مانند کودهای آمینوکمپلکس یا آمینوکلات) اسیدهای آمینه را به گونه ای قابل جذب در اختیار گیاه قرار داد، می توان رشد آن را تسریع کرد. در نتیجه از صرف زمان و انرژی گیاه برای تولید بخشی از آنها جلوگیری نمود.
استفاده از کودهای آلی جهت رشد بهتر محصولات زراعی یکی از اهداف کشاورزی پایدار محسوب می شود. تاثیر کاربرد انواع اسید آمینه به عنوان تنظیم کننده های رشد در گیاهان توسط پژوهشگران مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. به این نتیجه رسیدند که گیاهان قادرند از اسید آمینه ها به عنوان منبع نیتروژن استفاده کنند. در مناطق فقیر از نیتروژن اسیدهای آمینه به عنوان منبع مهمی از نیتروژن مطرح هستند. در این حالت چون عناصر غذایی به صورت کمپلکس وارد گیاه میشوند و فاقد بار الکتریکی هستند به سرعت درون اندام ها حرکت می کنند. همچنین دیگر نیازی به صرف انرژی برای ترشح اسیدآمینه توسط گیاه نیست.
این ترکیبات در وضعیت آزاد همچون ذرات باردار عمل می‌کنند. وقتی در شرایط مناسب وارد گیاه شوند، وارد سلول می شوند و به واسطه خلوص بالا، گیاه مواد را درون خود پذیرفته و آنها را در فرایند های متابولیکی شرکت می دهند. پوشش آلی در ترکیبات کلاته مانند محافظ عمل کرده و اجازه نمی دهد عنصر کلاته در خاک واکنش دهد و مواد مغذی را به طور کامل در دسترس ریشه قرار می دهد.
نقش اسیدآمینه ها در تامین نیتروژن گیاه در مزارعی که فعالیت های میکروبی آن کم است، قابل توجه می باشد. همچنین این ترکیبات می‌توانند به عنوان تنظیم کننده های رشد فعالیت های متابولیکی گیاه را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین مقدار محصولات حاصل از این فعالیتها را تغییر دهند. آمینو اسیدها روی جذب نیتروژن از خاک تاثیر گذاشته و باعث کاهش و یا افزایش آن شوند. این ترکیبات همچنین روی فعالیت آنزیم های موثر در نیتروژن در گیاه تاثیر گذاشته و منجر به کاهش تجمع نیترات در گیاه می شود.
میزان محصولات در گیاهان مختلف به مقدار و کیفیت اسیدآمینه های موجود در گیاهان بستگی دارد. در حالت محلول پاشی نیز با توجه به ساختار برگ، به سختی عناصر معدنی می توانند به بافت داخلی گیاه نفوذ کنند، اما پوشش اسید آمینه در ترکیبات کلاته باعث می شود عناصر به راحتی درون سلول ها نفوذ کنند و در دسترس گیاه قرار بگیرند. کودهای آمینو اسید اگر به صورت محلول پاشی مصرف گردند از سلول های برگ به راحتی عبور می کنند.
اگر به صورت خاکی کودهای آمینو اسید استفاده کنید، ریشه به راحتی می تواند کمپلکس (پیوند عنصر با اسید آمینه) را همراه عنصر غذایی از خود عبور دهد و وارد گیاه کند. به طور کلی قسمت زیادی از جذب اسید آمینه ها در گیاهان از طریق روزنه صورت می‌گیرد و پس از مدت کوتاهی به قسمت های مورد نیاز هدایت می‌شود. کودهای آمینو اسید را به هر دو صورت خاکی و محلول پاشی می توان استفاده نمود اما از نظر اقتصادی استفاده محلول پاشی مقرون به صرفه می باشد.
زمان محلول پاشی کودهای اسید آمینه، پیش از طلوع یا پس از غروب آفتاب می باشد که در این زمان روزنه های گیاهی باز بوده و باعث افزایش میزان جذب می شود. حتما قبل یا بعد از آبیاری گیاهان (زمانی که گیاه تشنه نیست)، محلول پاشی انجام شود. آمینو اسیدها همچنین اثر تحریک مشابه هورمونی بر ریشه ها دارند و باعث توسعه هرچه بیشتر ریشه گیاه می شوند. توسعه ریشه سبب دسترسی گیاه به منابع غذای جدیدتر و رشد بیشتر در گیاه می شود. وقتی ترکیبات اسید آمینه به صورت کود در خاک استفاده شوند به عنوان غذای میکروب های مفید خاک نیز مصرف می شوند و جمعیت آنها را بالا می برد.
